Stulecie Spirit of Ecstasy – znaku rozpoznawczego Rolls-Royce.

 

W 2011 roku Rolls-Royce Motor Cars świętuje okrągłą rocznicę 100 lat Spirit of Ecstasy, słynnej latającej maskotki Pani, która od pokoleń inspiruje właścicieli i miłośników marki Rolls-Royce na całym świecie.

Już 6 lutego, w rocznicę pierwszej prezentacji figurki projektu Charles’a Sykes’a, w Londynie odbędzie się historyczny przejazd 100 zabytkowych i współczesnych modeli Rolls-Royce. Trasę wyznaczono wokół najbardziej znanych i historycznych miejsc stolicy, takich jak Berkeley Square i Conduit Street, dzisiejszej i pierwszej siedziby Rolls-Royce.

Liczne imprezy i prezentacje z udziałem historycznych i współczesnych samochodów Rolls-Royce zaplanowały organizacje i kluby właścicieli na całym świecie. Nie zabraknie ich również Polsce. Przepiękne kolekcje Rolls-Royce będzie można zobaczyć w Poznaniu, Wrocławiu i  Warszawie.

Już dziś chcemy przybliżyć historię Spirit of Esctasy, która już od 100 lat dumnie zdobi maskę każdego Rolls-Royce na całym świecie. Więcej o historii i rocznicy 100 lat Rolls-Royce Spirit of Ecstasy.

Rolls-Royce Spirit of Ecstasy jest najatrakcyjniejszą i najlepiej rozpoznawalną figurką świata.

Zaprojektował ją w 1911 roku angielski artysta i rzeźbiarz Charles Robinson Sykes. Od tego czasu  Spirit of Ecstasy zdobi maskę każdego Rolls-Royce’a podkreślając jego nadzwyczajny charakter, prestiż i styl. Pomysł na umieszczenie figurki kobiety w zwiewnej sukni, symbolizującej wyznawane przez Rolls-Royca ideały prędkości, ciszy i elegancji wcale nie pochodził od firmy, ani żadnego z jej pracowników. Pomysłodawcą był wpływowy klient, Lord JohnWalter Edward Scott-Montagu z Beaulieu, właściciel Rolls-Royce’a i pasjonat motoryzacji, który w ten nietypowy sposób chciał uczcić kobietę, którą kochał.

Historia Spirit of Ecstasy jest opowieścią o Eleanor Velasco Thornton, angielskiej aktorce i modelce, której związek z Lordem Montagu miał pozostawać tajemnicą utrzymywaną w wielkiej dyskrecji przez lata.

II Lord Beaulieu, John Edward Scott-Montagu, absolwent Eton i Oxford, członek parlamentu z ramienia konserwatystów, przyjaciel Króla Edwarda VII był prawdziwym pionierem motoryzacji w Anglii. Jego aktywność w Izbie Gmin, a później w Izbie Lordów doprowadziła do uchwalenia w 1903 roku prawa zwanego „MotorCar Bill”, podnoszącego limit prędkości do 20 mph i ustanawiającego obowiązek rejestracji samochodów i ich kierowców. Jeszcze większą zasługą Lorda Montagu było namówienie Króla Edwarda VII do zainteresowania się motoryzacją,  a w szczególności wyścigami samochodowymi, w których Lord Edward Scott-Montagu sam brał udział zajmując np. trzecie miejsce w wyścigu Paryż-Ostenda w 1899 roku. Lord Edward Scott-Montagu był również pierwszym człowiekiem, który wjechał samochodem na dziedziniec Parlamentu Brytyjskiego, wzbudzając tym samym poruszenie i niesmak wśród innych członków parlamentu.

Lord John Edward Scott-Montagu był także założycielem i redaktorem magazynu „The Car Illustrated”, pisma o wyjątkowym poziomie wydawniczym i edytorskim. „The Car Illustrated” w ciągu kilku lat od powstania zasłynął kolorowymi ilustracjami, których autorem był utalentowany Charles Sykes i o których śmiało mówiono, że są dziełami sztuki. W 1902 roku 36-letni wówczas Lord Montagu zatrudnił jako swoją sekretarkę i asystentkę w magazynie „The Car Illustrated”  22 -letnią początkującą aktorkę i modelkę Eleanor Velasco Thornton.

Piękna panna Thornton była już wcześniej związana z motoryzacją. W „Automobil Club of Great Britain & Ireland”, gdzie sekretarzem był przyjaciel Lorda Montagu, Cloude Johnson. Aktywnie uczestniczyła przy organizowaniu pierwszego brytyjskiego 1000 milowego rajdu samochodowego. Ich związek, miłość od pierwszego wejrzenia, jak sam określał go później Lord Montagu, ze względu na jego małżeństwo z Lady Cecil, zobowiązania majątkowe oraz pochodzenie Eleanor, z niższej sfery, musiał być utrzymywany w tajemnicy. Owocem miłości Eleanor Thornton i Lorda Montagu była ich córka Joanna, która by zachować związek pary w sekrecie, została oddana przez Eleanor do adopcji.

W 1903 roku Lord Montagu poddał talent rzeźbiarski Sykes’a poważnemu testowi. Z okazji rozgrywanego po raz pierwszy w Irlandii wyścigu „The Gordon Bennett Motor Race” ufundował on puchar za najlepszy łączny wynik. Charles Sykes wykonał puchar w srebrze, symbolizujący figurkę kobiety trzymającą w dłoniach uskrzydlony samochód. Modelką artysty była oczywiście Eleanor. Wyścig w Irlandii przyciągnął uwagę licznej publiczności, a cztery zespoły z Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec i USA rywalizowały o tradycyjne trofeum i nowy, ufundowany przez Lorda Montagu puchar. Zwyciężyła załoga z Francji, Brytyjczycy zostali zdyskwalifikowani za niedozwoloną pomoc na trasie.

Mimo ogromnego zainteresowania zawody nie mogły sie odbyć w Anglii ponieważ ówczesne prawo zabraniało wyścigów na drogach publicznych, a Irlandia uchwaliła akt na to zezwalający. Aby skomplementować Irlandię za gościnność załoga brytyjska wystartowała  w przemalowanym na zielono samochodzie nazwanym „Shamrock Green”, później kolor ten zyskał miano „British Racing Green”.

Około roku 1910 w motoryzacji nastała moda na przyozdabianie samochodów indywidualnymi maskotkami, często wykonywanymi na szczególne zamówienie u sławnych artystów, rzeźbiarzy. Historia donosi, że firma Rolls-Royce nie faworyzowała tej nowości a Sir Royce bardzo rzadko używał samochód z maskotką na masce.  W tedy to najprawdopodobniej Lord Montagu postanowił ozdobić maskę swojego Rolls-Royca Silver Ghost osobistym symbolem. Opracowanie projektu powierzył przyjacielowi i protegowanemu, który tak doskonale wywiązał się z poprzedniego zlecenia na puchar. Charles Sykes, absolwent Royal College of Art w Londynie, wykonał maskotkę, figurkę kobiety w zwiewnych szatach, dotykającą palcem ust w symbolu sekretu, modelką była Eleanor Velasco Thornton. Figurkę nazwano „The Whisperer”, tak samo jak lord nazywał swojego Rolls-Royca Silver Ghost Type 70, którym zabierał Eleanor na przejażdżki.

Charles Sykes pracował dla Lorda Montagu w jego „The Car Illustrated” wykonując ilustracje i malując obrazy. Jeden z najlepszych obrazów Syksa wisi do dzisiaj w gabinecie lorda w pałacu Beaulieu, gdzie mieści się „National Motor Museum – Beaulieu”. Jego kopia w kolorze zdobiła okładkę świątecznego wydania „The Car Illustrated” w 1906 roku o jakże znajomej nazwie „The Spirit of Speed”.

Ponieważ wielu właścicieli samochodów Rolls-Royce nadal ozdabiało swoje pojazdy przeróżnymi  symbolami według własnego gustu i upodobania, dyrektor w zarządzie firmy Rolls-Royce, Cloude Johnson za namową Lorda Montagu, zamówił u Sykes’a stworzenie maskotki, która w przyszłości będzie ozdobą każdego nowego Rolls-Royce.  Charles Sykes namalował również dla Rolls-Royce sześć obrazów do katalogu firmy 1910/1911 nazwanych  “Arrival at the Opera”, “Arrival at a Country House”, “Arrival at the Golf Links”,”Arrival at the Meets”, “Arrival at the Convert-side”, “Arrival at the Salmon Stream”. 

6 lutego 1911 roku Charles Sykes przedstawił Rolls-Royce „Spirit of Ecstasy” łatwo rozpoznawalną wariację na temat „The Whisper” figurki wykonanej dla Lorda Montagu. Spirit of Ecstasy miała symbolizować wyznawane przez Rolls-Royce ideały prędkości, ciszy, elegancji, energii zamkniętej z gracją w żywym organizmie. Córka artysty Jo Sykes w swoich pamiętnikach wspomina, że widziała wielokrotnie Eleanor Thornton pozującą dla ojca, chociaż zapamiętała ją jako kobietę silną, pełną wigoru, z pewnością nie zwiewną i ulotną jak Sykes przedstawił jej postać w figurce.

Najpierw jako opcjonalny dodatek, a od 1920 roku standardowe wyposażenie Rolls-Royce figurka „Spirit of Ecstasy” zdobi każdy samochód tej marki. Charles Sykes  był wyłącznym wytwórcą maskotki aż do 1948 roku. Do jej wyrobu stosował metodą traconego wosku czego rezultatem jest odmienność każdego powstałego egzemplarza. Produkcję zorganizowano na Brompton Road 193 w zachodnim Londynie, później jej wytwarzanie przejął Rolls-Royce. Aż do 1951 roku każda sztuka była sygnowana inskrypcją Charles Sykes, February 1911, FEB6,1911 lub 6.2.11. 

W 1920 w Paryżu odbyła się wystawa, konkurs najpiękniejszych maskotek samochodowych, pierwsze miejsce zajęła Spirit of Ecstasy Rolls-Royca wykonana na tą okazję w złocie. Z biegiem lat figurka zyskała także i  inne nazwy jak „Emily”, „Silver Lady” lub „Flying Lady”. W 1943 roku Charles Sykes zaprojektował  klęczącą Spirit of Ecstasy dla pierwszych powojennych modeli Silver Wraith oraz Silver Down.

Z czasem okazało się, że piękna figurka zdobiąca każdy samochód legendarnej marki jest nie tylko kawałkiem metalu ukształtowanym przez zdolnego artystę, ale jest legendą miłości zamkniętą w metalu, której tak nam wszystkim potrzeba. W 1915 roku lord Montagu został wydelegowany jako doradca Gubernatora Indii do spraw mechanicznego transportu, Eleanor miała mu towarzyszyć w podróży o czym korespondowała z żoną lorda.

Tragedia spotkała ich 30 grudnia 1915 roku na pokładzie SS Persia w drodze do Indii na Morzu śródziemnym na południe od Krety. Niemieckie torpedy łodzi podwodnej U38 dosięgły statek, zatonął w ciągu pięciu minut, nie było czasu na zajęcie miejsca w szalupach ratunkowych a wielka fala zmyła z pokładu lorda i jego miłość Eleanor. Do końca życia ubolewał, że nie trzymał jej w ramionach dość mocno i spotykając się z ich córką Joanną w hotelu Ritz opowiadał o jej wspaniałej matce. Lord przeżył i wrócił do Londynu gdzie zmarł cznernaście lat później zabierając ze  sobą sekret wielkiej miłości do wspaniałej kobiety Eleanor Velasco Thornton  legendarnej maskotki Rolls-Royce a Charles Sykes nigdy aż do śmierci w 1950 roku nie wspomniał publicznie o swojej muzie.  

Znany jest również fakt, że małżonka lorda Lady Cecil nie była wojowniczo przeciwna temu związkowi a nawet go ochraniała, prowadziła z Elanor żywą korespondencję.  Na przekór wszystkim i wszystkiemu miłość lorda Montagu i Eleanor trwała,  przez kolejną dekadę byli nierozłączni aż do tragicznej śmierci Eleanor 30 grudnia 1915 roku.

Dla upamiętnienia zasług ojca trzeci lord z Beaulieu  założył w posiadłości muzeum motoryzacyjne imieniem ojca z czasem przekształcone w Automotive Museum - National Motor Museum – Beaulieu.

Jest dla wszystkich oczywiste, że piękna kobieta, wielka miłość, pożądanie wyrzeźbione w kawałku metalu typowym dla wytwórców samochodów początku XX wieku w wypadku Spirit of Ecstasy jest czymś wyjątkowym.  W przypadku Rolls-Royce’a nie był to pomysł pochodzący od firmy ani jej projektantów, tylko od wyjątkowego klienta, właściciela samochodu, który zapragnął dyskretnie podzielić się w edwardiańskim towarzystwie swoim wielkim uczuciem do pięknej kobiety. Kim był ten mężczyzna i ta kobieta, którzy wpisali się na trwale do historii światowej motoryzacji. Eleanor Velasco Thornton była angielską aktorka, modelką atrystów, w wieku 16 lat opuściła szkołę aby rozpocząć pracę w Klubie Automobilowym, dzisiejszym RAC, później została sekretarką, asystentką drugiego Lorda Montagu z Beaulieu, arystokraty Johna Edwarda Scott-Montagu wielkiego miłośnika motoryzacji.

Wielcy tego swiata w okresie Belle Epoque nie zadawali się z byle kim a ich zwiazki  uczuciowe  z najpiekniejszymi kobietami epoki były powszechnie zanane w towarzystwie  aczkolwiek oficjalnie skrywane. Nie inaczej było w przypadku Króla Belgów Leopolda II z piękną tancerką, muzą artystów, Cléo de Mérode. Ta para również wpłynęła na rozwój motoryzacji w tym wypadku Mercedesa, pomysłem Cléo było zabudowanie prawdziwych wygodnych foteli w samochodzie króla.  Związki możnych tego swiata, otwartych na nowość jaką był automobil, podążających za nowinkami techniki jaką był aeroplan,  nowymi sportami jak wyścigi i rajdy samochodowe z luksusem i bogactwem wyrażanym inaczej niż kareta, kilka koni i pałac to był własnie przełom wieków. Sławę zdobywali artyści i artystki, aktorki i tancerki łamiące zasady, powstawało  Moulin Rouge rodził się striptease jako sztuka, kobiety odkrywały swoją seksualność, wyrywały się ze sztywnej etykiety, mężczyzn z wyższych sfer nie interesowały już tylko damy wysoko urodzone.

Tak rodził się związek lorda arystokraty z samochodem a konkretnie z dopiero co powstałą absolutnie prestżową i luksusową marką Rolls-Royce, modelem Silver Ghost, który w owym czasie kosztował bagatela 1154 funty.

Thornton albo Thorn lub Thorny dla przyjaciół była ulubiona modelką Charlesa Syksa, pozowała do wielu jego dzieł malarskich, rzeźbiarskich i rysunków.

Około roku 1910 w świecie motoryzacji nastała moda na ozdobabianie maski swojego samochodu indywidualną maskotką, często wykonywaną na szczególne zamówienie u sławnych artystów rzeźbiarzy. Historia donosi, że firma Rolls-Royce nie faworyzowała tej nowości a Sir Royce bardzo rzadko używał samochód z maskotką na masce.  Lord Montagu również postanowił ozdobić maskę swojego Rolls-Royca Silver Ghost osobistą maskotką ale inaczej niż w większości przypadków nie była ona wynikiem realizacji próżniaczej zachcianki bogacza ale Miłości, miłości wielkiej, miłości skrywanej, fascynującej,  jedynej prawdziwej. Znany już malarz i rzeźbiarz przyjaciel i protegowany lorda i Eleanor, Charles Sykes absolwent Royal College of Art w Londynie wykonał maskotkę, figurkę kobiety w zwiewnych szatach, dotykającą palcem ust w symbolu sekretu a modelką była sama Eleanor Velasco Thornton. Nazwali tę figurkę The Whisperer, tak też jak donosi historia lord nazywal swojego Rolls-Royca Silver Ghost którym zabierał wielokrotnie Eleanor na przejażdżki w których czasami towarzyszył Charles Sykes. Specjaliści twierdzą, że był to model Silver Ghost Type 70 o numerze podwozia 1404. Sykes pracował także dla lorda w jego The Car Illustrated wykonując ilustracje i tworząc obrazy. Jeden z najlepszych obrazów Syksa wisi dzisiaj w gabinecie lorda w pałacu Beaulieu a jego kopia w kolorze zdobiła okładkę świątecznego wydania The Car Illustrated w 1906 roku o jakże zanjomej nazwie The Spirit of Speed.  

W tym czasie około 1911 roku rodzila się także legenda firmyRolls-Royce i maskotki Spirit of Ecstasy. Ponieważ wielu właścicieli samochodów Rolls-Royce  ozdabiało swoje pojazdy przeróżnymi maskotkami według własnego gustu i upodobania, często marnymi a nawet wulgarnymi  a firma nie posiadała w ofercie nic odpowiedniego, dyrektor w zarządzie firmy Rolls-Royce, Cloude Johnson, zamówił wykonanie firmowej maskotki. Kogo wybrał, żadna tajemnica, za namową przyjaciela, lorda Montagu, Charlesa Syksa.  Wykonywał on już wcześniej prace dla Rolls-Royce w tym sześć obrazów w katalogu firmy roku 1910/19111 nazwanych  Arrival at the Opera, Arrival at a Country House, Arrival at the Golf Links, Arrival at the Meets, Arrival at the Convert-side,  Arrival at the Salmon Stream.  Nie napracował się on wielce, artyści w owym czasie znani byli z lenistwa,  w lutym 1911 roku przedstawił figurkę którą w zamyśle mial już od dłuższego czasu, miała symbolizować wyznawane przez Rolls-Royca ideały prędkości, ciszy, elegancji, energii zamkniętej z gracją w żywym organiźmie bardzo podobną do tej wykonanej dla lorda. Córka artysty Jo Sykes w pamiętnikach wspomina, że widziała wielokrotnie Eleanor Thornton pozującą dla ojca chociaż zapamietała ją jako kobietę silną, pełną wigoru z pewnością nie zwiewną i ulotną jak artysta przedstawił jej postać w figurce. Znany jest również fakt, że artysta nie chciał wykonać maskotki na podobieństwo greckiej Nike tak jak tego oczekiwał Cloude Johnson. Najpierw jako opcjonalny dodatek a poźniej od 1920 roku jako standard firmy Rolls-Royce maskotka zwana Spirit of Ecstasy zdobi każdy samochód tej marki.

Charles Sykes  był wyłącznym wytwórcą maskotki aż do 1948 roku metodą traconego wosku czego rezultatem jest odmienność każdego egzemplarza, produkcję zorganizowano na Brompton Road 193 w zachodnim Londynie, później jej wytwarzaniem zajął się wyłącznie Rolls-Royce . Aż do 1951 roku każda sztuka była sygnowana inskrypcją Charles Sykes, February 1911, FEB6,1911 lub 6.2.11.  W 1920 w Paryżu odbyła się wystawa konkurs najpiękniejszych maskotek samochodowych, pierwsze miejsce zajęła Spirit of Ecstasy Rolls-Royca wykonana na tą okazję w złocie przez Syksa. W ciągu nastepnych lat maskotka zyskała również inne nazwy jak Emily, Silver Lady lub Flying Lady. W 1943 roku Charles Sykes wykonał wersję klęczącą Spirit of Ecstasy dla pierwszych powojennych modeli Silver Wraith oraz Silver Down.

Z czasem okazało się, że piekna figurka zdobiąca każdy samochód legendarnej marki nie jest tylko kawałkiem metalu ukształtowanym przez zdolnego artystę, ale jest legendą miłości zamkniętą w metalu, której tak nam wszystkim potrzeba. W 1915 roku lord Montagu został wydelegowany jako doradca Gubernatora Indii do spraw mechanicznego transportu, Eleanor miała mu towarzyszyć w podróży o czym korespondowała z żoną lorda.

Tragedia spotkała ich 30 grudnia 1915 roku na pokładzie SS Persia w drodze do Indii na Morzu śródziemnym na południe od Krety. Niemieckie torpedy łodzi podwodnej U38 dosięgły statek, zatonął w ciągu pięciu minut, nie było czasu na zajęcie miejsca w szalupach ratunkowych a wielka fala zmyła z pokładu lorda i jego miłość Eleanor. Do końca życia ubolewał, że nie trzymał jej w ramionach dość mocno i spotykając się z ich córką Joanną w hotelu Ritz opowiadał o jej wspaniałej matce. Lord przeżył i wrócił do Londynu gdzie zmarł cznernaście lat później zabierając ze  sobą sekret wielkiej miłości do wspaniałej kobiety Eleanor Velasco Thornton  legendarnej maskotki Rolls-Royce a Charles Sykes nigdy aż do śmierci w 1950 roku nie wspomniał publicznie o swojej muzie.  

Szymon Szaniawski 01.02.2011

www.imperialcars.pl